تدابیر طب سنتی برای خواب آرام
تا به حال با خودتان فکر کردید چرا به خواب نیاز دارید؟ لابد می‌گویید، خوب معلوم است برای رفع خستگی و تجدید قوا! بله حق با شما است؛ اما این فقط فایده خواب نیست، بلکه خواب تمام اعمال طبیعی بدن از جمله هضم، متابولیسم مواد و دفع مواد زائد بدن را هم تقویت میکند و علاوه بر تجدید قوای مغز و اندام‌های دیگر، نقش مهمی در تنظیم فعالیت اعضای بدن دارد.
تحقیقات نشان داده است که در زمان خواب عمیق بدون رؤیا، در بدن هورمون رشد انسانی ترشح میشود. این هورمون موجب تحریک در بازسازی بافت‌ها و تجدید ساخت کبد و تقویت سیستم ایمنی بدن میشود و به تبدیل چربی به قند کمک میکند. خواب شب هنگام و خواب در طول روز تفاوت بسیار دارند. در خواب شبانه فوائد عظیمی نهفته است که در خواب روز وجود ندارد. غده پینه آل ملاتونین را ترشح میکند که تأثیر مستقیمی بر خواب دارد. ترشح این ماده در تاریکی بیش از ترشح آن در روشنایی است. به همین علت است که امروزه محققان معتقدند خواب شبانه ناکافی، علاوه بر خوابآلودگی در طول روز میتواند موجب بیماری‌هایی چون چاقی، سندرم متابولیک، کبد چرب، دیابت، افسردگی و حتی سرطان شود، البته تنها کم خوابی نیست که میتواند موجب بیماری شود، بلکه زمان، مدت و کیفیت خواب همگی در این قضیه نقش دارند.
به طوریکه متخصصان معتقدند، لازم است تعادل در خواب و بیداری برقرار باشد تا فرد سالم بماند. متأسفانه امروزه کمتر به این مسأله توجه می شود. اغلب مردم تا دیر وقت بیدارند و در خیابان، رستوران‌ها و مغازه‌ها می‌چرخند و گاهی کودکان هم تا چندین ساعت بعد از نیمه شب همراه بزرگترها بیدار می‌نشینند و تلویزیون تماشا می‌کنند غافل از اینکه با این سبک زندگی زمینه بیماری خود و فرزندانشان را فراهم می‌کنند.
طب سنتی نه تنها برای مدت و زمان خواب بلکه برای شرایط خوابیدن، محیط آن و وضعیت بدن در زمان خواب توصیه هایی دارد که رعایت آن بسیار خوب است. متخصصان طب سنتی معتقدند خواب روز برای بیماران مفصلی با سوء مزاج سرد و تر موجب شدت بیماری، افزایش وزن و احساس کسالت میشود.
1- بهترین زمان خواب براساس دانش کرونوبیولوژی انسانی هنگام دوره تاریکی طبیعت، یعنی از ساعت 10 شب تا سحر (کمی قبل از اذان صبح) است، زیرا چند ساعت مانده به نیمه شب، سطح کورتیزول خون افت پیدا می کند و اگر در این ساعت به خواب بروید صبح راحتتر و با هوشیاری و نشاط بیشتر از خواب بیدار می شوید. دیدن طلوع آفتاب به قدری نشاط آور است که به عنوان روشی برای درمان افسردگیها مطرح شده است.
2- طول مدت خواب به طور متوسط بین 6 تا 10 ساعت باید باشد که البته برای افراد مختلف بسته به سن و مزاج و فصل متفاوت است. اما خواب کمتر یا بیشتر از این برای اغلب افراد مضر است. اگر کسی بیش از اندازه بخوابد به مرور بعضی از اعمالش دچار ضعف و اختلال میشود. حافظهاش افت میکند، مزاجش سرد و بیماریهای مفصلی و بلغمی در او زیاد میشود.
3- لازم است یک تا دو ساعت بعد از خوردن غذا به رختخواب بروید نه بلافاصله بعداز غذا خوردن به خصوص اگر ریفلاکس دارید. البته خواب با شکم خالی هم توصیه نمیشود زیرا موجب ضعف و لاغری میشود.
4- بهتر است ابتدا برای مدتی به پهلوی راست و سپس به پهلوی چپ بخوابید، سپس دوباره به پهلوی راست برگردید. یادتان باشد خوابیدن به شکم اگر چه به هضم غذا کمک میکند اما به علت عوارض دیگر، توصیه نمی شود. بهترین وضعیت خوابیدن، خواب به پهلوی راست و چپ به طور متناوب است. به پشت خوابیدن هم اگر چه توصیه شده است اما برای افراد عادی مضر است و میتواند موجب ایجاد خلط پشت حلق و درد در کمر شود.
5- در آفتاب و زیر نور مهتاب یا چراغ نخوابید. این کار نه تنها موجب سردرد است بلکه تحقیقات نشان داده خوابیدن زیر نور چراغ میتواند باعث اختلال هورمونی و چاقشدن خانمها شود.
6- تا جایی که میتوانید از خوابیدن در روز خودداری کنید، به خصوص خواب نزدیک غروب و بین الطلوعین. زیرا در این ساعات هورمونهای استرس زیاد میشود. متخصصان طب سنتی معتقدند خواب روز برای بیماران مفصلی با سوء مزاج سرد و تر موجب شدت بیماری، افزایش وزن و احساس کسالت میشود.
7- محل خواب باید تمیز و نرم باشد. محل خواب هر شخص باید بر حسب مزاج وی، دمای مناسبی داشته باشد. فرش یا تخت و لباس خواب باید برحسب مزاج شخص و فصل تنظیم شود. مثلاً در گرما گرممزاجان از کتان و در سرما و افراد سردمزاج از پنبه و حریر حلاجی شده باشد. خواب بر زمین سرد ونمناک مناسب نیست و موجب بیحسی بدن، سستی و درد کمر میشود.
8- اتاق خواب باید دارای تهویه مناسب و رطوبت کافی باشد. خشکی بیش از حد مانع خواب مناسب شود.
9- بهتر است رختخواب فقط محل خواب و استراحت باشد بنابراین از مطالعه یا غذا خوردن در آن پرهیز کنید.
10- در هنگام خواب حتماً از روانداز استفاده کنید زیرا نیاز به پوشش در هنگام خواب در هر فصلی که باشد زیادتر از هنگام بیداری است.